Obaveza ispravke odbitka prethodnog PDV u slučaju promene namene dela građevinskog objekta

Obaveza ispravke odbitka prethodnog PDV u slučaju promene namene dela građevinskog objekta

„Odredbama člana 3. Zakona o porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS“, br. 84/2004, 86/2004 – ispr., 61/2005 i 61/2007 – dalje: Zakon) propisano je, da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.

Promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona (odredba člana 5. stav 1. Zakona).

Odredbom člana 25. stav 2. tačka 4) Zakona propisano je poresko oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog poreza za promet usluga zakupa stanova, ako se koriste za stambene potrebe.

U skladu sa navedenim zakonskim odredbama, kada privredno društvo – obveznik PDV vrši promet usluge davanja u zakup stana fizičkom licu za potrebe stanovanja, nezavisno od toga da li je reč o domaćem ili stranom državljaninu, PDV se ne obračunava i ne plaća, a obveznik PDV – pružalac usluge nema pravo na odbitak prethodnog poreza po tom osnovu.

Međutim, kada privredno društvo – obveznik PDV vrši promet usluge davanja u zakup stana stranom pravnom licu, koje iznajmljuje stan za potrebe stanovanja stranog državljanina, u tom slučaju za promet usluge davanja u zakup stana postoji obaveza obračunavanja i plaćanja PDV po poreskoj stopi od 18%, ali i pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu pružanja ove usluge u skladu sa Zakonom.

Za opredeljivanje poreskog tretmana prometa usluge davanja u zakup stana nije od uticaja vreme izgradnje objekta u kojem se nalazi stan koji se izdaje.

Prema odredbama člana 28. stav 1. Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata, odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:

1)     koji je oporeziv PDV;

2)     za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;

3)     koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.

Pravo na odbitak prethodnog poreza, prema odredbi člana 28. stav 2. Zakona, obveznik može da ostvari ako poseduje račun izdat od strane drugog obveznika u prometu o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom ili dokument o izvršenom uvozu dobara, u kojem je iskazan prethodni porez, odnosno kojim se potvrđuje da je primalac ili uvoznik tako iskazani PDV platio prilikom uvoza.

Odredbama stava 3. istog člana Zakona propisano je, da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV, i to:

1)     obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;

2)     PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.

Pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova iz st. 1-3. ovog člana (stav 4. člana 28. Zakona).

U skladu sa navedenim zakonskim odredbama, ako obveznik PDV – investitor koristi nabavljena dobra, odnosno primljene usluge isključivo za promet sa pravom na odbitak prethodnog poreza, u tom slučaju ima pravo da PDV obračunat od strane prethodnih učesnika u prometu za promet dobara i usluga koji mu je izvršen u cilju izgradnje građevinskog objekta u potpunosti odbije kao prethodni porez, uz ispunjenje ostalih uslova propisanih odredbama člana 28. Zakona. Ako se nabavljena dobra, odnosno primljene usluge koriste isključivo za promet bez prava na odbitak prethodnog poreza, PDV obračunat od strane prethodnih učesnika u prometu ne može se odbiti kao prethodni porez.

Saglasno članu 30. stav 1. Zakona, ako obveznik koristi isporučena ili uvezena dobra ili prima usluge, za potrebe svoje delatnosti, da bi izvršio promet dobara i usluga za koji postoji pravo na odbitak prethodnog poreza, kao i za promet dobara i usluga za koji ne postoji pravo na odbitak prethodnog poreza, dužan je da izvrši podelu prethodnog poreza prema ekonomskoj pripadnosti na deo koji ima pravo i deo koji nema pravo da odbije od PDV koji duguje.

U skladu sa navedenom zakonskom odredbom, kada obveznik PDV – investitor koristi nabavljena dobra, odnosno primljene usluge da bi vršio promet za koji postoji pravo na odbitak prethodnog poreza (prvi prenos prava raspolaganja na ekonomski deljivim celinama u okviru novoizgrađenog građevinskog objekta), kao i za promet za koji ne postoji pravo na odbitak prethodnog poreza (davanje u zakup stanova fizičkim licima za potrebe stanovanja), dužan je da izvrši podelu prethodnog poreza prema ekonomskoj pripadnosti na deo koji ima pravo i deo koji nema pravo da odbije od PDV koji duguje. Ako za pojedino dobro ili primljenu uslugu obveznik PDV ne može da izvrši podelu prethodnog poreza prema ekonomskoj pripadnosti, u tom slučaju može da odbije od PDV koji duguje srazmerni poreski odbitak koji se utvrđuje u skladu sa odredbama člana 30. st. 2-5. Zakona i odredbama čl. 2. i 3. Pravilnika o načinu utvrđivanja i ispravke srazmernog poreskog odbitka („Sl. glasnik RS“, br. 67/2005).

S tim u vezi, obveznik PDV – investitor koji je vršio nabavku dobara i usluga za potrebe izgradnje građevinskog objekta, u cilju prvog prenosa prava raspolaganja na ekonomski deljivim celinama u okviru tog objekta, i po tom osnovu u potpunosti ostvario pravo na odbitak prethodnog poreza, a koji nakon završetka izgradnje predmetnog objekta da u zakup pojedine ekonomski deljive celine – stanove fizičkim licima za potrebe stanovanja, dužan je da u poreskom periodu u kojem su predmetni stanovi dati u zakup izvrši ispravku odbitka prethodnog poreza koji se odnosi na izgradnju tih stanova.

Kada obveznik PDV – investitor izvrši prvi prenos prava raspolaganja na ekonomski deljivoj celini (stanu) u okviru novoizgrađenog građevinskog objekta, koja je pre tog prometa bila data u zakup fizičkom licu za potrebe stanovanja i po tom osnovu izvršena ispravka odbitka prethodnog poreza, u tom slučaju obveznik PDV – investitor stiče pravo da, u poreskom periodu u kojem je izvršen prvi prenos prava raspolaganja na predmetnom dobru u skladu sa odredbom člana 4. stav 3. tačka 7) Zakona, PDV koji je obračunat od strane prethodnih učesnika u prometu za promet dobara i usluga, u delu koji se odnosi na taj stan, odbije kao prethodni porez.“

Mišljenje Ministarstva finansija, br. 413-00-27/2012-04 od 21.02.2012. godine