Kako se definiše struktura zarade zaposlenog
Kako se definiše struktura zarade zaposlenog
„1) Članom 105. stav 1. Zakona o radu („Sl. glasnik RS“, br. 24/2005, 61/2005 i 54/2009 – dalje: Zakon) propisano je da se zarada sastoji od zarade za obavljeni rad i vreme provedeno na radu, zarade po osnovu doprinosa zaposlenog poslovnom uspehu poslodavca (nagrade, bonusi i sl.) i drugih primanja po osnovu radnog odnosa, u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu. Pod zaradom se podrazumeva zarada koja u sebi sadrži pripadajući porez i doprinose iz zarade.
Zarada za obavljeni rad i vreme provedeno na radu sastoji se od osnovne zarade, dela zarade za radni učinak i uvećane zarade (član 106. Zakona).
Osnovna zarada, koja se ugovara ugovorom o radu (član 107. Zakona), određuje na osnovu uslova utvrđenih pravilnikom, potrebnih za rad na poslovima za koje je zaposleni zaključio ugovor o radu i vremena provedenog na radu. Po pravilu osnovna zarada se ugovara za standardni radni učinak zaposlenog za poslove koje obavlja.
Odredbama Zakona, utvrđeno je da se opštim aktom i ugovorom o radu utvrđuju elementi za obračun radnog učinka (čl. 33. tač. 10) i čl. 107. st. 3.). Radni učinak određuje se na osnovu kvaliteta i obima obavljenog posla, kao i odnosa zaposlenog prema radnim obavezama. Radni učinak zaposlenog se utvrđuje na osnovu normativa i standarda rada, odnosno kolektivnih i individualnih normi. Rezultati rada zaposlenog se utvrđuju na osnovu normativa i standarda rada i merila za primenu drugih kriterijuma koje utvrđuje poslodavac. Osnovna zarada zaposlenog može se uvećati odnosno umanjiti po osnovu radnog učinka, u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu.
Članom 108. Zakona, utvrđeno je pravo zaposlenog na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu i to: za rad na dan praznika koji je neradni dan – najmanje 110% od osnovice, za rad noću i rad u smenama, ako takav rad nije vrednovan pri utvrđivanju osnovne zarade – najmanje 26% od osnovice, za prekovremeni rad najmanje 26% od osnovice i po osnovu vremena provedenog na radu za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu – 0,4% od osnovice. Propisani procenti uvećanja zarade su minimalni procenti koje poslodavac mora da obezbedi zaposlenima. Opštim aktom ili ugovorom o radu, mogu da se po svakom od ovih osnova, utvrde veći procenti uvećanja zarade, kao i drugi slučajevi u kojima se može isplaćivati uvećana zarada.
Imajući u vidu gore navedeno, mišljenja smo da definicija zarade koju ste naveli u vašem dopisu („bruto 1 je zbir osnovne zarade i standardnog radnog učinka“) nije u skladu sa odredbama Zakona.
2) U skladu sa članom 111. Zakona, zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za standardni učinak i puno radno vreme, odnosno radno vreme koje se izjednačava sa punim radnim vremenom. Zaposleni koji je ostvario standardni učinak i pun mesečni fond časova rada, ima pravo na pun iznos minimalne zarade. Ukoliko zaposleni ne ostvaruje standardni učinak (u skladu sa normativima i standardima rada), i/ili nema puni mesečni fond časova rada, poslodavac može umanjiti minimalnu zaradu, u skladu sa kriterijumima utvrđenim opštim aktom ili ugovorom o radu.
Prema tome, ovo znači da poslodavac zaposlenom koji nije ostvario standardni radni učinak, treba da umanji zaradu po osnovu radnog učinka, a u skladu sa kriterijumima i merilima utvrđenim opštim aktom i ugovorom o radu. U konkretnom slučaju, ukoliko zaposleni koji je ugovorio minimalnu zaradu sa poslodavcem, nije ostvario standardni radni učinak ima pravo na umanjenu zaradu odnosno zaradu manju od minimalne zarade.
Napominjemo da se minimalna zarada Odlukom socijalno-ekonomskog saveta utvrđuje po satu, tako da se minimalna zarada obračunava na osnovu broja sati rada u mesecu.“
Mišljenje Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike br. 120-01-11/2013-02 od 25.02.2013. godine
