Zaključivanje ugovora o stručnom usavršavanju vrši se samo sa licem koje ima odgovarajuću vrstu i stepen obrazovanja
Zaključivanje ugovora o stručnom usavršavanju vrši se samo sa licem koje ima odgovarajuću vrstu i stepen obrazovanja
„U članu 201. Zakona o radu („Sl. glasnik RS“, br. 24/2005, 61/2005 i 54/2009 – dalje: Zakon) propisano je da:
„Poslodavac može da zaključi ugovor o stručnom osposobljavanju i usavršavanju:
- sa nezaposlenim licem, radi obavljanja pripravničkog staža i polaganja stručnog ispita, kad je to zakonom, odnosno pravilnikom predviđeno kao poseban uslov za samostalan rad u struci;
- sa licem koje želi da se stručno usavrši i stekne posebna znanja i sposobnosti za rad u svojoj struci, odnosno da obavi specijalizaciju, za vreme utvrđeno programom usavršavanja, odnosno specijalizacije.
Poslodavac može licu iz stava 1. ovog člana da obezbedi novčanu naknadu i druga prava, u skladu sa zakonom, opštim aktom ili ugovorom o stručnom osposobljavanju i usavršavanju.
Novčana naknada iz stava 2. ovog člana ne smatra se zaradom u smislu ovog zakona.“
Polazeći od navedenih odredaba Zakona, može se zaključiti da se:
- ugovor o stručnom osposobljavanju zaključuje sa nezaposlenim licem, radi obavljanja pripravničkog staža i polaganja stručnog ispita, kad je to zakonom, odnosno pravilnikom predviđeno kao poseban uslov za samostalan rad u struci;
- ugovor o stručnom usavršavanju zaključuje sa licem koje želi da se stručno usavrši i stekne posebna znanja i sposobnosti za rad u svojoj struci, odnosno da obavi specijalizaciju, utvrđenu programom stručnog osposobljavanja.
Prema tome, odredbe člana 201. Zakona, pre svega, odnose se na potrebe nezaposlenog lica koje, da bi povećalo svoju konkurentnost na tržištu radne snage i veću mogućnost zapošljavanja, sa poslodavcem zaključuje ugovor o stručnom osposobljavanju za samostalan rad u struci, odnosno ugovor o stručnom usavršavanju u struci.
Kada se privredno društvo bavi proizvodnjom konditorskih proizvoda i testenine, a u opštini nema zainteresovanih radnika odgovarajućeg obrazovnog profila i odgovarajućeg radnog iskustva, već su potrebne prekvalifikacije i stručno usavršavanje za rad u proizvodnji, onda iz toga proizlazi da postoji potreba poslodavaca za zapošljavanjem odgovarajućeg kadra, čije stručne i radne sposobnosti odgovaraju potrebama poslodavca. U ovom slučaju je potrebno da se privredno društvo obrati Nacionalnoj službi za zapošljavanje radi sprovođenja odgovarajućih programa prekvalifikacije i dokvalifikacije, radi zaključivanja ugovora o radu sa potrebnim brojem zaposlenih.
Polazeći od ovih navoda i napred navedenih odredaba člana 201. Zakona, za stručno usavršavanje za rad u proizvodnji konditorskih proizvoda, ugovor o stručnom usavršavanju može da se zaključi samo sa licima koja poseduju odgovarajuću vrstu i stepen obrazovanja, u cilju stručnog usavršavanja u struci po programu stručnog usavršavanja kod poslodavca.
Sticanje radnog iskustva u struci, pre svega može da se obezbedi na osnovu ugovora o stručnom osposobljavanju za samostalan rad u struci (pripravnički staž), ako je pripravnički staž propisan kao uslov za obavljanje određenih poslova, ili zaključivanjem ugovora o radu radi obavljanja pripravničkog staža.
Povodom pojedinačnih pitanja koja ste postavili u vašem zahtevu, ukazujemo:
Zakonom nije propisana sadržina ugovora o stručnom usavršavanju, već je to ostavljeno ugovornim stranama. Smatramo da ugovor o stručnom usavršavanju, treba naročito da sadrži: podatke o ugovornim stranama, predmet stručnog usavršavanja, rok na koji se zaključuje ugovor, prava i obaveze ugovornih strana prema programu stručnog usavršavanja, razloge za otkaz pre isteka ugovora i otkazni rok, a mogu se ugovoriti: novčana naknada za vreme stručnog osposobljavanja i druga prava lica koje se stručno usavršava.
Za razliku od stručnog osposobljavanja za samostalan rad, koje, shodno članu 47. Zakona, ne bi moglo da traje duže od pripravničkog staža, period stručnog usavršavanja nije propisan Zakonom, već se utvrđuje programom stručnog usavršavanja, pri čemu vreme stručnog usavršavanja treba da odgovara vremenu potrebnom za sprovođenje programa stručnog usavršavanja. Ako posebnim zakonom nije drukčije propisano, mišljenja smo da bi stručno usavršavanje moglo da traje najduže godinu dana, shodno vremenu koje je zakonom propisano kao maksimalno vreme za stručno osposobljavanje za samostalan rad.
Pošto se uslovi za obavljanje određenih poslova utvrđuju, po pravilu, pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji poslova, to se zahtevi u pogledu stepena i vrste obrazovanja, utvrđuju tim aktom, ako zakonom nisu propisani posebni uslovi za rad na određenim poslovima. Pravilnikom se, pored zahteva u pogledu vrste i stepena obrazovanja, utvrđuju i drugi posebni uslovi za rad na određenim poslovima (npr. radno iskustvo, posebna znanja i sposobnosti i dr).
Takođe smatramo da propisivanje ograničenja u pogledu godina za zaključivanje ugovora o radu ili ugovora o stručnom usavršavanju bi moglo da bude diskriminatorskog karaktera, osim ako postoje objektivni razlozi u smislu člana 22. Zakona.“
Mišljenje Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike, br. 011-00-399/2012-02 od 06.02.2013. godine
