Autorska dela – pojam i zakonska regulativa

POJAM AUTORSKOG DELA utvrđen je članom 2. Zakona o autorskom i srodnim pravima (Sl.glasnik RS br. 104/2009, 99/2011, 119/2012)

Autorsko delo je originalna duhovna tvorevina autora, izražena u određenoj formi, bez obzira na njegovu umetničku, naučnu ili drugu vrednost, njegovu namenu, veličinu, sadržinu i način ispoljavanja, kao i dopuštenost javnog saopštavanja njegove sadržine.

Autorskim delom smatraju se :

1. pisana dela (knjige, brošure, članci, prevodi, računarski programi u bilo kojem obliku njihovog izražavanja, uključujući i pripremni materijal za njihovu izradu i dr.);
2. govorna dela (predavanja, govori, besede i dr.);
3. dramska, dramsko-muzička, koreografska i pantomimska dela, kao i dela koja potiču iz folklora;
4. muzička dela, sa rečima ili bez reči;
5. filmska dela (kinematografska i televizijska dela);
6. dela likovne umetnosti (slike, crteži, skice, grafike, skulpture i dr.);
7. dela arhitekture, primenjene umetnosti i industrijskog oblikovanja;
8. kartografska dela (geografske i topografske karte);
9. planovi, skice, makete i fotografije;
10. pozorišna režija.

Nezavršeno autorsko delo, delovi autorskog dela, kao i naslov autorskog dela smatraju se autorskim delom ako ispunjavaju uslove iz zakona.

**********************************************************************

Šta se smatra prihodom od autorskog prava

Prihodom od autorskih prava prema Zakonu o porezu na dohodak građana (Sl.list RS br. 24/2001… 6/2014)smatra se naknada koju obveznik ostvari po osnovu:

1. pisanih dela (književna, naučna, stručna, publicistička i druga dela, studije, recenzije i slično);
2. govornih dela;
3. dramskih i dramsko-muzičkih dela;
4. pantomimskih i koreografskih dela čije je predstavljanje utvrđeno pismeno ili na neki drugi način;
5. muzičkih dela sa rečima ili bez njih;
6. kinematografskih dela i dela stvorenih na način sličan kinematografiji;
7. dela likovne umetnosti;
8. kartografskih dela;
9. idejnih projekata, skica, crteža i plastičnih dela koja se odnose na arhitekturu, geografiju, topografiju ili koju drugu oblast nauke ili umetnosti;
10. stripova, ukrštenica i slično;
11. redakcijskih dela koja s obzirom na izbor i raspored građe, predstavljaju samostalnu duhovnu tvorevinu;
12. prevoda, lekture, aranžmana muzičke obrade i druge prerade autorskih dela;
13. nagrada na konkursima za izradu umetničkih, naučnih, stručnih i ostalih autorskih dela, nagrada na konkursima za izradu idejnih projekata, kao i nagrada za postignuti uspeh u nauci i umetnosti, ako ovim zakonom nije drukčije određeno;
14. izvođenja muzičkih, književnih i drugih dela;
15. korišćenja izvedenih muzičkih materijala;
16. izrada prototipa umetničkih predmeta koji se ustupaju preduzećima kao modeli za umnožavanje (proizvodnju) takvih predmeta;
17. likovnih dela iz oblasti primenjenih umetnosti;
18. ostalih autorskih dela.

Likovnim delom iz oblasti primenjenih umetnosti smatraju se unikati koje je autor sam izradio po sopstvenoj zamisli – u nacrtu ili u materijalu – u granama primenjenih umetnosti, kao što su:

1. plastična dela od raznih materijala (kamen, drago kamenje, drvo, metal, plemeniti metali, staklo, plastika i drugo);
2. umetnička keramika;
3. radovi iz oblasti unutrašnje arhitekture, fasadne arhitekture, oblikovanja prostora, kao i obavljanje nadzora nad izvođenjem tih radova;
4. umetnička rešenja iz oblasti hortikulture;
5. zidno slikarstvo i slikarstvo u prostoru (u tehnikama: freska, grafika, mozaik, intarzija, vitraž, emajl i sl.) kao i intarzirani predmeti i predmeti od emajla;
6. umetnička grafička rešenja (plakati, prigodna grafika, serigrafija, oprema knjiga, časopisa i listova, ambalaža, godišnjaci, katalozi, prospekti, almanasi i sl.);
7. umetnička fotografija i dela proizvedena postupkom sličnim fotografiji;
8. umetnička obrada tekstila (tapiserija, tkani tekstil i sl.);
9. umetnička rešenja za scenografiju i kostimografiju;

1. modno kreatorstvo;
2. rešenja za industrijsko oblikovanje;
3. restauratorska i konzervatorska dela iz oblasti kulture i umetnosti;
4. idejne skice i crteži u primenjenoj umetnosti, kao i prodati prototipovi primenjene umetnosti, ako su po postojećim običajima zadržali karakter originala.

Prihodom od prava srodnih autorskom pravu  smatra se naknada koju obveznik ostvari po osnovu:

1. prava interpretatora;
2. prava proizvođača fonograma;
3. prava proizvođača videograma;
4. prava proizvođača emisije;
5. prava proizvođača baze podataka.

Prihodom od prava industrijske svojine smatra se naknada koju obveznik ostvari po osnovu:

1. patenata;
2. malih patenata;
3. žigova;
4. modela i uzoraka;
5. tehničkih unapređenja.

**********************************************************************

Od čega zavisi način obračuna po osnovu autorskog dela :

Isplata naknade po osnovu autorskog prava se prema Zakonu o porezu na dohodak građana (Sl.list RS br. 24/2001… 6/2014) vrši u zavisnosti od:

1. vrste autorskog dela ili prava srodnih autorskm odnosno prava industrijske svojine za koje se vrši isplata,
2. da li se za konkretno autorsko delo obračunavaju normirani ili stvarni troškovi,
3. koje stope normiranih troškova se primenjuju za konkretno autorsko delo.

Stope normiranih troškova za pojedina autorska dela su prema Zakonu o porezu na dohodak:

1. za vajarska dela, tapiserije, umetničku keramiku, keramoplastiku, mozaik i vitraž, za umetničku fotografiju, zidno slikarstvo i slikarstvo u prostoru u tehnikama: freska, grafika, intarzija, emajl, intarzirane i emajlirane predmete, kostimografiju, modno kreatorstvo i umetničku obradu tekstila (tkani tekstil, štampani tekstil i sl.) – 50% od bruto prihoda;
2. za slikarska dela, grafička dela, industrijsko oblikovanje sa izradom modela i maketa, sitnu plastiku, radove vizuelnih komunikacija, radove u oblasti unutrašnje arhitekture i obrade fasada, oblikovanje prostora, radove na području hortikulture, vršenje umetničkog nadzora nad izvođenjem radova u oblasti unutrašnje i fasadne arhitekture, oblikovanja prostora i hortikulture sa izradom modela i maketa, umetnička rešenja za scenografiju, naučna, stručna, književna i publicistička dela, prevođenje, odnosno prevodi, muzička i kinematografska dela i restauratorska i konzervatorska dela u oblasti kulture i umetnosti, za izvođenje umetničkih dela (sviranje i pevanje, pozorišna i filmska gluma, recitovanje), snimanje filmova i idejne skice za tapiseriju i kostimografiju kad se ne izvode u materijalu – 43% od bruto prihoda;
3. za interpretaciju, odnosno izvođenje estradnih programa zabavne i narodne muzike, proizvodnju fonograma, proizvodnju videograma, proizvodnju emisije, proizvodnju baze podataka i za druga autorska i srodna prava koja nisu navedena u tač. 1) i 2)  – 34%od bruto prihoda.

Sve isplaćene naknade po osnovu autorskog dela se unose u bazu podataka Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja i povećavaju penzijsku osnovicu fizičkog lica.