Pravilnik o uslovima pod kojima se mogu stavljati u promet namirnice i predmeti opšte upotrebe koji su konzervisani jonizujućim zračenjem

Pravilnik o uslovima pod kojima se mogu stavljati u promet namirnice i predmeti opšte upotrebe koji su konzervisani jonizujućim zračenjem

Sl.list SFRJ br. 42/98

 

Član 1

Namirnice i predmeti opšte upotrebe određeni ovim pravilnikom mogu se konzervisati jonizujućim zračenjem radi produženja trajnosti i očuvanja zdravstvene ispravnosti i stavljati u promet ako:

1) se nalaze na Listi I – Namirnice i predmeti opšte upotrebe koji se mogu konzervisati jonizujućim zračenjem i maksimalno dozvoljene doze zračenja;

2) nisu organoleptički odnosno hemijski izmenjeni usled delovanja mikroorganizama;

3) nisu sekundarno kontaminirani mikroorganizmima usled loših higijensko-sanitarnih uslova prerade, transporta i skladištenja;

4) se ozračivanjem ne menjaju hranljiva vrednost namirnica, fizička, hemijska i organoleptička svojstva karaktristična za pojedinu namirnicu, odnosno predmet opšte upotrebe;

5) i posle ozračivanja odgovaraju propisima o kvalitetu i zdravstvenoj ispravnosti za tu vrstu proizvoda;

6) se postupak ozračivanja sprovodi u skladu sa odredbama ovog pravilnika.

Lista I data u prilogu ovog pravilnika čini njegov sastavni deo.

Član 2

Namirnice i predmeti opšte upotrebe mogu se konzervisati jonizujućim zračenjem samo radi postizanja efekata datih u koloni 3 Liste I (svrha ozračivanja) i sa dozom zračenja koja predstavlja najmanju apsorbovanu dozu da se postigne željeno dejstvo i koja ne sme prelaziti gornju granicu datu u koloni 4 Liste I (maksimalno dozvoljene doze zračenja).

Maksimalno dozvoljena doza zračenja odgovara ukupnoj srednjoj apsorbovanoj dozi zračenja u namirnici i predmetu opšte upotrebe i predstavlja aritmetičku sredinu minimalne i maksimalne dozvoljene doze. Razlika između minimalne i maksimalne apsorbovane doze ne sme biti veća od razlike minimalne potrebne doze da bi se postigao efekat ozračivanja, i maksimalne dozvoljene doze.

Član 3

Namirnice i predmeti opšte upotrebe iz Liste I mogu se konzervisati:

1) gama zracima radionuklida 60°C i 137 Cs;

2) rendgenskim zračenjem iz uređaja koji rade na energetskom nivou od 5 MeV ili niže;

3) elektronima proizvedenim uređajima koji rade na energetskom nivou od 10 MeV ili niže.

Član 4

Namirnice i predmeti opšte upotrebe mogu se samo jedanput ozračiti na način iz čl. 2 i 3 ovog pravilnika, osim namirnica sa niskim sadržajem vlage (žita, leguminoze, dehidrirane namirnice i sl.), koje se ozračuju niskim dozama zračenja zbog dezinsekcije, s tim da ukupna apsorbovana doza ne sme preći 10 kGy.

Član 5

Ponovo ozračenom namirnicom ne smatra se:

1) namirnica koja je pripremljena od sastojaka koji su u prethodnom postupku ozračeni apsorbovanim dozama manjim od 1 kGy, koja se ozračuje u druge tehnološke svrhe;

2) konzervisana namirnica koja sadrži manje od 5% sastojaka ozračenih u prethodnom postupku;

3) namirnica na koju je doza zračenja za postizanje željenog dejstva primenjena višekratno kao deo jedinstvenog postupka, s tim da ukupna apsorbovana doza u namirnicama ne sme biti veća od 10 kGy.

Član 6

Namirnice i predmeti opšte upotrebe u originalnom pakovanju koji su konzervisani jonizujućim zračenjem moraju u deklaraciji sadržati oznaku o konzervisanju zračenjem ili podatak o nekoj drugoj svrsi ozračivanja, datum konzervisanja i naziv pravnog lica koje je izvršilo konzervisanje jonizujućim zračenjem.

Namirnice iz stava 1 ovog člana u rasutom stanju moraju podatke iz tog stava sadržati u propratnoj dokumentaciji.

Odredba stava 1 ovog člana ne odnosi se na proizvode koji u svom sastavu sadrže 5% komponenti koje su dodate jonizujućim zračenjem.

Član 7

Jonizujuće zračenje namirnica i predmeta opšte upotrebe mogu vršiti ovlašćena prvna lica i ovlašćeni stručnjaci u tim pravnim licima koje odredi savezni ministar za rad, zdravstvo i socijalnu politiku.

Član 8

Pravno lice koje se bavi konzervisanjem namirnica i predmeta opšte upotrebe jonizujućim zračenjem mora da poseduje dokumentaciju i da vodi evidenciju za svaku pojedinu seriju proizvoda, i to:

1) naziv proizvoda i njegovo trgovačko ime ako ga proizvod ima;

2) naziv i sedište proizvođača, odnosno preduzeća koje pakuje ili prodaje proizvod i vlasnika proizvoda;

3) broj serije proizvoda;

4) uslove čuvanja i skladištenja kod ovlašćenog pravnog lica koje vrši jonizujuće ozračivanje proizvoda;

5) podatke o kvalitetu i zdravstvenoj ispravnosti proizvoda pre ozračivanja, koje obezbeđuje naručilac usluge ozračivanja;

6) podatke o optimalnoj dozi da bi se postigao efekat ozračivanja;

7) tip ambalaže koja se koristi za vreme ozračivanja;

8) datum ozračivanja, ime i prezime lica odgovornog i ovlašćenog za ozračivanje;

9) podatke o radu postrojenja i kontroli procesa, uključujući i rezultate dozimetrijske kontrole;

10) druge podatke koji mogu biti od značaja za ocenu ozračenog proizvoda.

Nadzor kod određivanja optimalne doze ozračivanja mora da vrši radnik sa visokom stručnom spremom – specijalista za radijacionu hemiju u saradnji sa specijalistom za mikrobiologiju namirnica i koji je zaposlen (ili radi) u ovlašćenoj organizaciji za vršenje superanaliza namirnica i predmeta opšte upotrebe.

Član 9

Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o uslovima pod kojima se mogu stavljati u promet životne namirnice i predmeti opšte upotrebe konzervirani zračenjem („Službeni list SFRJ“, br. 68/84).

Član 10

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom listu SRJ“.