Poreski PDV tretman investicionih ulaganja u zakupljeni poslovni prostor
Poreski PDV tretman investicionih ulaganja u zakupljeni poslovni prostor
„• Prema odredbama člana 3. Zakona o porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS“, br. 84/2004, 86/2004 – ispr., 61/2005 i 61/2007 – dalje: Zakon), predmet oporezivanja PDV su isporuka dobara i pružanje usluga koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Saglasno odredbi člana 5. stav 1. Zakona, promet usluga, u smislu ovog zakona, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona.
Odredbama člana 15. stav 1. Zakona propisano je, da se usluga smatra pruženom danom kada je:
- završeno pojedinačno pružanje usluge;
- prestao pravni odnos koji je osnov pružanja usluge – u slučaju pružanja vremenski ograničenih ili neograničenih usluga.
Prema odredbi člana 15. stav 2. Zakona, u slučaju pružanja vremenski ograničenih ili neograničenih usluga čije je trajanje duže od godinu dana, obavezno se izdaje periodični račun, s tim što period za koji se izdaje taj račun ne može biti duži od godinu dana.
Ako se za pružanje usluga izdaju periodični računi, promet usluga smatra se izvršenim poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun (član 15. stav 3. Zakona).
Prema odredbama člana 16. tač. 1) i 2) Zakona, poreska obaveza nastaje danom kada se najranije izvrši jedna od sledećih radnji:
- promet dobara i usluga;
- naplata ako je naknada ili deo naknade naplaćen pre prometa dobara i usluga. Odredbom člana 42. stav 1. Zakona propisano je, da je obveznik dužan da izda račun ili drugi dokument koji služi kao račun (dalje: račun) za svaki promet dobara i usluga drugim obveznicima.
Prema odredbi člana 42. stav 2. Zakona, obaveza izdavanja računa iz stava 1. ovog člana postoji i ako obveznik naplati naknadu ili deo naknade pre nego što je izvršen promet dobara i usluga (avansno plaćanje), s tim što se u konačnom računu odbijaju avansna plaćanja u kojima je sadržan PDV.
U skladu sa navedenim zakonskim odredbama, kada obveznik PDV – zakupac vrši investiciono ulaganje u poslovni prostor koji je u vlasništvu zakupodavca, adaptaciju predmetnog poslovnog prostora u cilju postizanja standarda neophodnih za otpočinjanje delatnosti, pri čemu je priroda ulaganja takva da je izvesno da zakupac predmetni poslovni prostor neće vratiti u prvobitno stanje po isteku ugovora o zakupu, u tom slučaju zakupac vrši zakupodavcu promet usluge za koji postoji obaveza obračunavanja i plaćanja PDV u skladu sa Zakonom. Promet usluge ulaganja u zakupljeni poslovni prostor smatra se izvršenim danom kada je završeno ulaganje u zakupljeni poslovni prostor. Obveznik PDV – zakupac je dužan da za promet usluge ulaganja u zakupljeni poslovni prostor koji vrši obvezniku PDV – zakupodavcu izda račun u skladu sa odredbama člana 42. Zakona.
Takođe, obveznik PDV – zakupodavac je dužan da, u skladu sa Zakonom, obračuna i plati PDV za promet usluge davanja u zakup poslovnog prostora. Usluga davanja u zakup poslovnog prostora smatra se pruženom danom kada je prestao pravni odnos između ugovornih strana, a koji proizilazi iz pravnog osnova pružanja usluge, tj. iz ugovora o zakupu poslovnog prostora. Međutim, ako obveznik PDV za promet usluge davanja u zakup poslovnog prostora izdaje periodične račune, usluga se smatra pruženom poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun, s tim što period za koji se račun izdaje ne može biti duži od godinu dana. Račun za promet usluge davanja u zakup poslovnog prostora izdaje se na dan, odnosno nakon izvršenog prometa predmetne usluge (danom kada je prestao pravni odnos između ugovornih strana, odnosno poslednjeg dana perioda za koji se izdaje račun). Međutim, ako obveznik PDV – zakupodavac primi naknadu ili deo naknade pre nego što je izvršio promet usluge davanja u zakup poslovnog prostora (avansno plaćanje), pri čemu u poreskom periodu u kojem je primio avansnu uplatu neće izvršiti promet usluge davanja u zakup poslovnog prostora, dužan je da po osnovu prijema avansne uplate za promet ove usluge izda račun u skladu sa odredbama člana 42. stav 2. Zakona i člana 12. Pravilnika o određivanju slučajeva u kojima nema obaveze izdavanja računa i o računima kod kojih se mogu izostaviti pojedini podaci („Sl. glasnik RS“, br. 105/2004, 140/2004 i 67/2005), s tim što u konačnom računu (koji izdaje na dan, odnosno nakon izvršenog prometa usluge) ukupan iznos naknade umanjuje za iznos avansnih uplata, a iznos PDV koji je obračunat na ukupan iznos naknade umanjuje za iznos koji je obračunat na iznose avansnih uplata.
• Saglasno odredbi člana 27. Zakona, prethodni porez je iznos PDV obračunat u prethodnoj fazi prometa dobara i usluga, odnosno plaćen pri uvozu dobara, a koji obveznik može da odbije od PDV koji duguje.
Prema odredbama člana 28. stav 1. Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata, odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:
- koji je oporeziv PDV;
- za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV:
- koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.
Pravo na odbitak prethodnog poreza, prema odredbi člana 28. stav 2. Zakona, obveznik može da ostvari ako poseduje račun izdat od strane drugog obveznika u promet o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom ili dokument o izvršenom uvozu dobara, u kojem je iskazan prethodni porez, odnosno kojim se potvrđuje da je primalac ili uvoznik tako iskazani PDV platio prilikom uvoza.
Odredbama stava 3. istog člana Zakona propisano je, da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV, i to:
- obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;
- PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.
Saglasno odredbi stava 4. istog člana Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova iz st. 1. – 3. ovog člana.
U skladu sa navedenim zakonskim odredbama, obveznik PDV ima pravo da PDV obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu, odbije kao prethodni porez, uz ispunjenje propisanih uslova – da poseduje račun koji je izdat u skladu sa Zakonom (što, između ostalog, znači da je račun izdat na dan ili nakon izvršenog prometa, odnosno na dan ili nakon primljene avansne uplate), kao i da nabavljena dobra, odnosno primljene usluge koristi ili da će ih koristiti za promet sa pravom na odbitak prethodnog poreza (promet koji je oporeziv PDV, promet za koji u skladu sa članom 24. Zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV ili promet koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici).
Prema tome, obveznik PDV – zakupodavac ima pravo da PDV koji mu je od strane zakupca obračunat za promet usluge ulaganja u poslovni prostor, odbije kao prethodni porez, u skladu sa Zakonom.
Takođe, obveznik PDV – zakupac ima pravo da PDV obračunat od strane izvođača radova za promet dobara i usluga koji mu je izvršen u okviru adaptacije zakupljenog poslovnog prostora, kao i PDV koji mu je obračunat od strane zakupodavca za promet usluge davanja u zakup poslovnog prostora, odbije kao prethodni porez, uz ispunjenje svih Zakonom predviđenih uslova.
Ako obveznik PDV – zakupodavac, na početku perioda za koji je zakup ugovoren (npr. period trajanja zakupa je 10 godina), izda račun za uslugu davanja u zakup za ceo taj period i u računu iskaže obračunati PDV (pri čemu nije primio avansnu uplatu), na osnovu tako izdatog računa obveznik PDV – zakupac nema pravo na odbitak prethodnog poreza, s obzirom da nisu ispunjeni uslovi za ostvarivanje ovog prava (nije izvršen promet predmetne usluge). Pored toga, u ovom slučaju obveznik PDV – zakupodavac smatra se poreskim dužnikom iz člana 10. stav 1. tačka 4) Zakona koji duguje iskazani PDV u skladu sa odredbom člana 44. stav 3. Zakona.“
Mišljenje Ministarstva finansija, br. 413-00-267/2011-04 od 17.05.2011. godine
