PDV tretman prometa stana koji se ne smatra prenosom prava raspolaganja i pravo na obitak prethodnog poreza
PDV tretman prometa stana koji se ne smatra prenosom prava raspolaganja i pravo na obitak prethodnog poreza
„1. Promet objekata i ekonomski deljivih celina u okviru objekata oslobođen je PDV bez prava na odbitak prethodnog poreza, osim ako se radi o prvom prenosu prava raspolaganja na novoizgrađenom građevinskom objektu ili ekonomski deljivoj celini u okviru tog objekta, odnosno o prometu objekta i ekonomski deljivih celina u okviru objekata za koji se PDV obračunava iz razloga što je, uz ispunjenje propisanih uslova, ugovorom na osnovu kojeg se vrši prenos prava raspolaganja na tim dobrima predviđeno da se na taj promet obračunava PDV.
U slučaju kada se vrši promet objekta i ekonomski deljivih celina u okviru objekta, koji se ne smatra prvim prenosom prava raspolaganja na novoizgrađenom građevinskom objektu ili ekonomski deljivoj celini u okviru tog objekta (pri čemu se novoizgrađenim građevinskim objektom smatra objekat čija je izgradnja, odnosno dogradnja započeta do 31. decembra 2004. godine, a nastavljena od 1. januara 2005. godine, u delu koji je izgrađen, odnosno dograđen od 1. januara 2005. godine, kao i objekat čija je izgradnja započeta od 1. januara 2005. godine, a ekonomski deljivim celinama u okviru novoizgrađenih građevinskih objekata smatraju se delovi tih objekata koji se isporučuju kao posebne celine – stanovi, poslovni prostori, garaže, garažna mesta i dr.), taj promet oporeziv je PDV ako su istovremeno ispunjeni sledeći uslovi:
- da se promet vrši između obveznika PDV;
- da je ugovorom na osnovu kojeg se vrši prenos prava raspolaganja predviđeno da se predmetni promet oporezuje PDV;
- da obveznik PDV – sticalac objekta, odnosno ekonomski deljive celine u okviru objekta ima pravo da obračunati PDV odbije kao prethodni porez u potpunosti (ako će predmetno dobro koristiti za promet sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. za promet koji je oporeziv PDV, promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ili za promet koji se smatra izvršenim u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici Srbiji).
Prema tome, promet ekonomski deljive celine u okviru objekata, u konkretnom slučaju stana, koji se ne smatra prvim prenosom prava raspolaganja, oporezuje se PDV samo ako se promet predmetnog stana vrši obvezniku PDV koji po osnovu nabavke tog stana ima pravo na odbitak prethodnog poreza u potpunosti i ako je ugovorom na osnovu kojeg se vrši prenos prava raspolaganja na stanu predviđeno da se predmetni promet oporezuje PDV. U tom slučaju obavezu obračunavanja PDV za promet stana ima obveznik PDV – sticalac stana, kao poreski dužnik. Međutim, ako obveznik PDV promet stana koji se ne smatra prvim prenosom prava raspolaganja na tom stanu, vrši fizičkom licu koje nije obveznik PDV, predmetni promet se oporezuje u skladu sa zakonom kojim se uređuju porezi na imovinu.
Napominjemo, ako obveznik PDV obračuna PDV za drugi prenos prava raspolaganja na stanu koji vrši fizičkom licu koje nije obveznik PDV, a koje kupuje prvi stan, kupac prvog stana nema pravo na refundaciju tako obračunatog PDV, s obzirom da je PDV obračunat za promet stana koji nije oporeziv PDV. Obveznik poreza na prenos apsolutnih prava koji je izvršio promet stana licu koje se smatra kupcem prvog stana može da ostvari poresko oslobođenje po tom osnovu u skladu sa zakonom kojim se uređuju porezi na imovinu.
* * *
Odredbama člana 3. Zakona o porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS“, br. 84/2004, 86/2004 – ispr., 61/2005, 61/2007, 93/2012, 108/2013, 6/2014 – usklađeni din. izn. i 68/2014 – dr. zakon – dalje: Zakon) propisano je, da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.
Promet dobara, u smislu ovog zakona, a u skladu sa odredbom člana 4. stav 1. Zakona, je prenos prava raspolaganja na telesnim stvarima (dalje: dobra) licu koje tim dobrima može raspolagati kao vlasnik, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Saglasno odredbi člana 4. stav 3. tačka 7) Zakona, prometom dobara u smislu ovog zakona, smatra se i prenos prava raspolaganja na građevinskim objektima ili ekonomski deljivim celinama u okviru tih objekata.
Prema odredbi člana 10. stav 1. tačka 1) Zakona, poreski dužnik, u smislu ovog zakona, je obveznik iz člana 8. i člana 9. stav 2. ovog zakona.
Odredbom člana 10. stav 2. tačka 2) Zakona propisano je da je, izuzetno od stava 1. ovog člana, poreski dužnik primalac dobara, obveznik PDV, za promet građevinskih objekata i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata, uključujući i vlasničke udele na tim dobrima, izvršen od strane drugog obveznika PDV, u slučaju kada je ugovorom na osnovu kojeg se vrši promet tih dobara predviđeno da će se na taj promet obračunati PDV u skladu sa ovim zakonom.
Odredbom člana 25. stav 2. tačka 3) Zakona propisano je poresko oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog poreza, tj. da se PDV ne plaća na promet objekata, osim prvog prenosa prava raspolaganja na novoizgrađenim građevinskim objektima ili ekonomski deljivim celinama u okviru tih objekata i prvog prenosa vlasničkog udela na novoizgrađenim građevinskim objektima ili ekonomski deljivim celinama u okviru tih objekata, kao i prometa objekata i vlasničkih udela na objektima u slučaju kada je ugovorom na osnovu kojeg se vrši promet tih dobara, zaključenim između obveznika PDV, predviđeno da će se na taj promet obračunati PDV, pod uslovom da sticalac obračunati PDV može u potpunosti odbiti kao prethodni porez.
Prema odredbi člana 2. stav 1. Pravilnika o utvrđivanju pojedinih dobara i usluga iz člana 25. Zakona o porezu na dodatu vrednost („Sl. glasnik RS“, br. 120/2012 – dalje: Pravilnik), objektima, u smislu člana 25. stav 2. tačka 3) Zakona, smatraju se građevine spojene sa tlom, koje predstavljaju fizičku, funkcionalnu, tehničko-tehnološku ili biotehničku celinu, u svim stepenima izgrađenosti, koje kao takve mogu biti predmet prenosa prava raspolaganja, i to:
- stambeni objekti (zgrade koje su u potpunosti namenjene stanovanju, kao i zgrade koje su delom namenjene stanovanju, a delom u druge svrhe, u delu koji je namenjen stanovanju);
- druge vrste objekata (poslovne zgrade, saobraćajni, vodoprivredni i energetski objekti, objekti infrastrukture elektronskih komunikacija – kablovska kanalizacija, objekti komunalne infrastrukture, industrijski, poljoprivredni i drugi privredni objekti, objekti sporta i rekreacije, groblja, skloništa i dr.).
Saglasno odredbi stava 2. istog člana Pravilnika, ekonomski deljivim celinama u okviru objekata smatraju se delovi objekata koji se isporučuju kao posebne celine (stanovi, poslovni prostori, garaže, garažna mesta i dr.).
Odredbama člana 3. stav 1. Pravilnika propisano je, da se novoizgrađenim građevinskim objektima, u smislu člana 25. stav 2. tačka 3) Zakona, smatraju objekti iz člana 2. stav 1. ovog pravilnika čija je izgradnja, odnosno dogradnja započeta:
- do 31. decembra 2004. godine, a nastavljena od 1. januara 2005. godine, u delu koji je izgrađen, odnosno dograđen od 1. januara 2005. godine;
- od 1. januara 2005. godine.
Saglasno odredbi stava 2. istog člana Pravilnika, ekonomski deljivim celinama u okviru novoizgrađenih građevinskih objekata smatraju se delovi tih objekata koji se isporučuju kao posebne celine (stanovi, poslovni prostori, garaže, garažna mesta i dr.).
2. Obveznik PDV ima pravo da PDV koji mu je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu za prvi prenos prava raspolaganja na ekonomski deljivoj celini u okviru novoizgrađenog građevinskog objekta – stanu, odbije kao prethodni porez, uz ispunjenje propisanih uslova – da poseduje propisanu dokumentaciju (račun ili drugi dokument koji služi kao račun izdat u skladu sa propisima kojima se uređuje oporezivanje PDV), kao i da taj stan koristi ili da će ga koristiti za promet dobara i usluga sa pravom na odbitak prethodnog poreza, tj. za promet koji je oporeziv PDV, promet za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ili za promet koji se smatra izvršenim u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici Srbiji. S tim u vezi, ako će obveznik PDV predmetni stan koristiti da bi izvršio drugi promet prava raspolaganja na tom stanu koji je oporeziv PDV, ima pravo da PDV koji mu je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu za prvi prenos prava raspolaganja na tom stanu, odbije kao prethodni porez. Međutim, ako će obveznik PDV predmetni stan koristiti da bi izvršio drugi promet prava raspolaganja na tom stanu koji nije oporeziv PDV (npr. promet stana fizičkom licu koje nije obveznik PDV ili licu koje je obveznik PDV ali nema pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu nabavke stana), u tom slučaju nema pravo da PDV koji mu je obračunat od strane prethodnog učesnika u prometu za prvi prenos prava raspolaganja na tom stanu, odbije kao prethodni porez.
* * *
Saglasno odredbi člana 28. stav 1. Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata, odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:
- koji je oporeziv PDV;
- za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;
- koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.
Odredbama stava 2. istog člana Zakona predviđeno je, da pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako poseduje:
- račun izdat od strane drugog obveznika u prometu o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom;
- dokument o izvršenom uvozu dobara, u kojem je iskazan prethodni porez i dokument kojim se potvrđuje da je iskazani PDV plaćen prilikom uvoza.
Odredbama stava 3. istog člana Zakona propisano je, da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV i to:
- obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;
- PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.
U skladu sa odredbom stava 4. istog člana Zakona, pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova iz st. 1. – 3. ovog člana.
Prema odredbi stava 6. istog člana Zakona, obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza u roku od pet godina od isteka godine u kojoj je stekao ovo pravo.“
Mišljenje Ministarstva finansija br. 413-00-00009/2014-04 od 11.07.2014. godine
