Zastarelost prava Poreske uprave na utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava po osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju

Zastarelost prava Poreske uprave na utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava po osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju

„Prema odredbi člana 29. st. 4. i 8. Zakona o porezima na imovinu („Sl. glasnik RS“, br. 26/2001, „Sl. list SRJ“, br. 42/2002 – odluka SUS i „Sl. glasnik RS“, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007 i 5/2009 – dalje: Zakon), ako se prenos apsolutnih prava vrši po osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju, poreska obaveza nastaje danom smrti primaoca izdržavanja, odnosno danom smrti saugovarača ako je doživotno izdržavanje ugovoreno u korist trećeg lica, a ugovorom nije određeno da svojina prelazi na davaoca izdržavanja u trenutku smrti trećeg lica. Ako ugovor o prenosu apsolutnog prava ili odluka suda, odnosno rešenje nadležnog upravnog organa nisu prijavljeni ili su prijavljeni neblagovremeno, smatraće se da je poreska obaveza nastala danom saznanja nadležnog poreskog organa za prenos.

Kad se apsolutno pravo prenosi po osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju, obveznik poreza je davalac izdržavanja (član 25. stav 4. Zakona).

Obveznik poreza na prenos apsolutnih prava dužan je da podnese poresku prijavu, sa tačnim podacima, u roku od 10 dana od dana nastanka poreske obaveze u smislu člana 29. st. 1. do 7. Zakona, sa odgovarajućom dokumentacijom potrebnom za utvrđivanje poreske obaveze (član 36. stav 1. Zakona).

Prema odredbi člana 114. st. 2. i 3. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Sl. glasnik RS“, br. 80/2002, 84/2002 – ispr., 23/2003 – ispr., 70/2003, 55/2004, 61/2005, 85/2005 – dr. zakon, 62/2006 – dr. zakon, 63/2006 – ispr. dr. zakona, 61/2007, 20/2009 i 72/2009 – dr. zakon – dalje: ZPPA), ako poreski obveznik ne podnese poresku prijavu, u skladu sa zakonom, kao i u slučaju izbegavanja plaćanja poreza i sporednih poreskih davanja, pravo na utvrđivanje poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče. Zastarelost prava na utvrđivanje poreza i sporednih poreskih davanja počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je trebalo utvrditi porez, odnosno sporedno poresko davanje.

Prema odredbi člana 114ž ZPPA, pravo na utvrđivanje, naplatu, povraćaj, refakciju, kao i namirenje dospelih obaveza po drugom osnovu putem preknjižavanja poreza, uvek zastareva u roku od deset godina od isteka godine u kojoj je porez trebalo utvrditi ili naplatiti, odnosno u kojoj je izvršena pretplata.

S obzirom na to da obavezu podnošenja poreske prijave po ugovoru o doživotnom izdržavanju ima davalac izdržavanja kao poreski obveznik, kada to lice nadležnom poreskom organu ne prijavi ugovor o doživotnom izdržavanju (ne podnese poresku prijavu sa dokumentacijom potrebnom za utvrđivanje poreske obaveze: ugovor o doživotnom izdržavanju, dokaz o smrti lica u trenutku koje svojina prelazi na davaoca izdržavanja…), poreska obaveza nastaje danom saznanja poreskog organa za prenos.

Imajući u vidu da se porez utvrđuje kada je poreska obaveza nastala, rok zastarelosti prava na utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava, po ugovoru o doživotnom izdržavanju koji nije prijavljen nadležnom poreskom organu, počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je nadležni poreski organ saznao za prenos.

S tim u vezi, rešenje suda kojim je obustavljen postupak rasprave zaostavštine iza ostavioca, iz razloga što je ostavilac svu svoju nepokretnu i pokretnu imovinu „ostavio sinu kao naknadu za doživotno izdržavanje“, ne smatra se dokumentacijom potrebnom za utvrđivanje poreske obaveze (u konkretnom slučaju to rešenje ne sadrži potrebne podatke ni o poreskom obvezniku, ni o imovini koja je predmet prenosa) pa se ni dan dostavljanja tog rešenja od strane suda poreskom organu ne smatra danom saznanja poreskog organa za prenos od koga teče rok zastarelosti prava poreskog organa na utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava.

Pravo na utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava po osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju koji nije prijavljen poreskom organu od strane poreskog obveznika uvek zastareva u roku od deset godina od isteka godine u kojoj je poreski organ saznao za prenos, nezavisno od toga da li je bilo prekida zastarelosti ili ne.“

Mišljenje Ministarstva finansija br. 430-00-00221/2009-04 od 23.09.2009. godine