Uslovi za sticanje prava na starosnu penziju

Uslovi za sticanje prava na starosnu penziju

„Članom 21. Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju („Sl. glasnik RS“, br. 34/2003, 64/2004 – odluka USRS, 84/2004 – dr. zakon, 85/2005, 101/2005 – dr. zakon, 63/2006 – odluka USRS, 5/2009, 107/2009, 101/2010, 93/2012, 62/2013 i 108/2013 – dalje: Zakon), utvrđeno je da potpuni gubitak radne sposobnosti, podrazumeva promene u zdravstvenom stanju prouzrokovanih povredom na radu, profesionalnom bolešću, povredom van rada ili bolešću, koje se ne mogu otkloniti lečenjem ili medicinskom rehabilitacijom, odnosno kad kod profesionalnog vojnog lica nastane potpuni gubitak sposobnosti za profesionalnu vojnu službu. To znači da promene u zdravstvenom stanju osiguranika su trajne prirode i da to lice kod kojeg je utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti nije sposobno da obavlja ni svoj ni bilo koji drugi posao.

Odredbama člana 25. Zakona, propisano je da osiguranik kod koga nastane potpuni gubitak radne sposobnosti stiče pravo na invalidsku penziju:

1. ako je invalidnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnom bolešću;
2. ako je invalidnost prouzrokovana povredom van rada ili bolešću – pod uslovom da je gubitak radne sposobnosti nastao pre navršenja godina života propisanih za sticanje prava na starosnu penziju utvrđenih u članu 19. tačka 1) ovog zakona i da ima navršenih pet godina staža osiguranja.

Prema tome, pravo na invalidsku penziju može da ostvari osiguranik kod koga je utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti i koji nije navršio 65 godina (muškarac), odnosno 60 godina (žena).

Prema članu 19. Zakona, propisano je da osiguranik stiče pravo na starosnu penziju:

1. kad navrši 65 (muškarac), odnosno 60 (žena) godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja;
2. kad navrši 40 (muškarac), odnosno 38 (žena) godina staža osiguranja i najmanje 58 godina života;
3. kad navrši 45 godina staža osiguranja.

Prema članu 69. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju („Sl. glasnik RS“, br. 101/2010), propisan je izuzetak u pogledu uslova za sticanje prava na starosnu penziju. Navedenim članom utvrđeno je da osiguranik stiče pravo na starosnu penziju kada navrši:

1. u 2014. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 54 godine i četiri meseca života (muškarac), odnosno 35 godina i osam meseci staža osiguranja i najmanje 53 godine i osam meseci života (žena);
2. u 2015. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 54 godine i osam meseci života (muškarac), odnosno 36 godina staža osiguranja i najmanje 54 godine života (žena);
3. u 2016. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 55 godina života (muškarac), odnosno 36 godina i četiri meseca staža osiguranja i 54 godine i šest meseci života (žena);
4. u 2017. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 55 godina i četiri meseca života (muškarac), odnosno 36 godina i osam meseci staža osiguranja i najmanje 55 godina života (žena);
5. u 2018. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 55 godina i osam meseci života (muškarac), odnosno 37 godina staža osiguranja i najmanje 55 godina i šest meseci života (žena);
6. u 2019. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 56 godina života (muškarac), odnosno 37 godina i četiri meseca staža osiguranja i najmanje 56 godina života (žena);
7. u 2020. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 56 godina i šest meseci života (muškarac), odnosno 37 godina i osam meseci staža osiguranja i najmanje 56 godina i šest meseci života (žena);
8. u 2021. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina života (muškarac), odnosno 38 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina života (žena);
9. u 2022. godini, 40 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina i šest meseci života (muškarac), odnosno 38 godina staža osiguranja i najmanje 57 godina i šest meseci života (žena).

Prema tome, zakonom su propisani uslovi za sticanje prava na starosnu penziju i odnosi se na sve kategorije osiguranika. Takođe ukazujemo da su uslovi za sticanje prava na starosnu penziju kumulativni, što znači da je potrebno da osiguranik ispunjava oba navedena uslova i u pogledu godina života i godina staža osiguranja, s tim da bi se neko vreme utvrdilo kao staž osiguranja, potrebno je da je lice bilo prijavljeno na osiguranje i da su za to vreme uplaćeni doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje.

Prema tome, minimalni uslov za sticanje prava na starosnu penziju u pogledu staža osiguranja, prema važećim odredbama Zakona je 15 godina staža osiguranja, uz to da osiguranik žena mora da ima i navršenih 60 godina života.

Takođe, prema važećim propisima iz penzijskog i invalidskog osiguranja, Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje, nadležan je da odlučuje u upravnom postupku o pravima osiguranika i korisnika prava. Potrebno je da se osiguranik neposredno obrati nadležnoj filijali fonda radi preciznog utvrđivanja ukupno navršenog staža osiguranja i s tim u vezi, ispunjenosti potrebnih uslova za starosnu penziju.

Imajući u vidu navedeno, prava iz sistema penzijskog i invalidskog osiguranja, osiguranici mogu da ostvare ukoliko ispunjavaju uslove utvrđene u Zakonu.

Takođe, lica koja zbog teške materijalne situacije, nisu u mogućnosti da podmire osnovne životne potrebe, mogu neposredno da se obrate nadležnom Centru za socijalni rad, radi pružanja pomoći i ostvarivanja prava na novčanu naknadu u skladu sa propisima iz oblasti socijalne zaštite.“

Mišljenje Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, br. 181-01-00016/2014-07 od 20.05.2014. godine