Odluka o uslovima i načinu otvaranja i načinu vođenja deviznih računa rezidenata, kao i dinarskih i deviznih računa nerezidenata

Odluka o uslovima i načinu otvaranja i načinu vođenja deviznih računa rezidenata, kao i dinarskih i deviznih računa nerezidenata

Sl.glasnik RS br. 51/2015

Osnovne odredbe

1. Ovom odlukom propisuju se uslovi pod kojima banke otvaraju devizne račune rezidenata i devizne i dinarske račune nerezidenata, kao i način vođenja i gašenja tih računa.
2. Devizni račun je račun na kome se vode devizna sredstva rezidenta, odnosno nerezidenta i može biti tekući račun, u smislu zakona kojim se uređuju platne usluge, i depozitni račun.

Dinarski račun je račun na kome se vode dinarska sredstva nerezidenta i on može biti tekući račun, u smislu zakona kojim se uređuju platne usluge, i depozitni račun.

Tekući račun je devizni ili dinarski račun koji se koristi za izvršavanje platnih transakcija i za druge namene u vezi sa uslugama koje banke pružaju korisnicima platnih usluga.

Zajednički tekući račun je tekući račun koji banka vodi za dva rezidenta, odnosno nerezidenta – imaoca tog računa ili za više njih, u skladu sa zakonom kojim se uređuju platne usluge i odredbama ove odluke.

Depozitni račun je devizni ili dinarski račun koji se otvara na osnovu ugovora o depozitu, a može biti po viđenju ili oročen, sa otkaznim rokom ili bez njega, s posebnom namenom ili bez namene.

Zajednički depozitni račun je depozitni račun koji banka vodi za dva fizička lica – imaoca tog računa ili više njih, u skladu sa odredbama ove odluke.

Pored tekućeg i depozitnog računa, banka može rezidentu i nerezidentu otvoriti i voditi i druge račune u skladu sa zaključenim ugovorom.

3. Banka dinarski ili devizni račun otvara na osnovu pismenog zahteva za otvaranje tog računa i zaključenog okvirnog ugovora o platnim uslugama kojim se uređuju uslovi za otvaranje, vođenje i gašenje tekućeg računa (u daljem tekstu: okvirni ugovor), odnosno ugovora o depozitu ili ugovora kojim se uređuju uslovi za otvaranje, vođenje i gašenje drugog računa iz tačke 2. stav 7. ove odluke (u daljem tekstu: ugovor o vođenju drugog računa).

Zahtev iz stava 1. ove tačke može se podneti na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka u smislu zakona kojim se uređuju platne usluge.

Ugovori iz stava 1. ove tačke zaključuju se u pismenoj formi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.

Okvirni ugovor sadrži elemente, odnosno informacije propisane zakonom kojim se uređuju platne usluge, a na druga pitanja u vezi s tim ugovorom primenjuju se odredbe tog zakona, zakona kojim se uređuje devizno poslovanje, zakona kojim se uređuju obligacioni odnosi i ove odluke.

Ako je okvirnim ugovorom koji se zaključuje s pravnim licem isključena ili ograničena primena odredaba zakona kojim se uređuju platne usluge koje se odnose na sadržinu okvirnog ugovora, taj ugovor mora sadržati one elemente, odnosno informacije koji su ovom tačkom propisani za ugovor o depozitu, odnosno ugovor o vođenju drugog računa.

Ugovor o depozitu, pored elemenata, odnosno informacija utvrđenih zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi i drugim zakonom, sadrži sledeće elemente, odnosno informacije:

1) broj i naziv računa koji se otvara;

2) način i rokove dostavljanja izveštaja o prometu i stanju na računu;

3) način obračuna i plaćanja kamate i valutu u kojoj se plaćaju glavnica i kamata;

4) uslove za raskid ugovora;

5) obavezu rezidenta da obavesti banku o statusnim i drugim promenama;

6) elemente i informacije iz ugovora o depozitu utvrđene zakonom kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga, ako je deponent korisnik finansijskih usluga u smislu tog zakona.

Na druga pitanja u vezi sa ugovorom o depozitu primenjuju se odredbe zakona o deviznom poslovanju, drugih zakona i ove odluke, a, ako je deponent korisnik finansijskih usluga – i odredbe zakona kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga.

Ugovor o vođenju drugog računa, osim elemenata, odnosno informacija koje su stavom 6. ove tačke propisane za ugovor o depozitu, sadrži i podatak o svrsi otvaranja tog računa.

Izuzetno od stava 1. ove tačke, banka nerezidentu može otvoriti račun i ako je to predviđeno zakonom ili drugim propisom, a ako banka otvara nerezidentni račun drugoj banci koja je nerezident, ona to može učiniti na način koji je uobičajen u bankarskoj praksi, kao i na osnovu razmenjenih kontrolnih dokumenata u skladu sa utvrđenim sistemom komunikacije između banaka.

4. Banka može otvoriti devizni račun u skladu sa svojom poslovnom politikom samo u vrstama valuta kojima se trguje na deviznom tržištu u devizama, u skladu sa odlukom kojom se utvrđuju vrste deviza i efektivnog stranog novca koje se kupuju i prodaju na deviznom tržištu.

Banka vodi devizni račun samo u vrsti deviza koje su uplaćene, odnosno u vrsti efektivnog stranog novca koji je položen na taj račun.

5. Banka je dužna da dokumentaciju na osnovu koje otvara i gasi račun čuva najmanje deset godina od dana gašenja tog računa.

Naloge na osnovu kojih su evidentirane promene na računu banka je dužna da čuva najmanje deset godina posle isteka godine u kojoj su evidentirane te promene.

Dokumentacija iz st. 1. i 2. ove tačke čuva se u izvornom ili drugom pogodnom obliku.

6. Banka je dužna da se kod otvaranja, vođenja i gašenja računa pridržava propisa kojima se uređuje sprečavanje pranja novca i finansiranja terorizma.

Banka je dužna da pri otvaranju računa pribavi sve podatke koje je, u skladu s propisima, dužna da dostavlja Narodnoj banci Srbije radi vođenja Jedinstvenog registra računa u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuju platne usluge.

Računi privrednih subjekata

7. Zahtev za otvaranje računa koji podnose rezident – pravno lice, preduzetnik, odnosno ogranak stranog pravnog lica i nerezident – pravno lice sadrži poslovno ime, odnosno naziv podnosioca zahteva i njegovo sedište, adresu i telefon, predmet poslovanja – delatnost, kao i matični i poreski identifikacioni broj podnosioca zahteva.

Izuzetno od stava 1. ove tačke, zahtev za otvaranje računa koji podnosi nerezident – pravno lice ne mora sadržati poreski identifikacioni broj tog lica ako ono nije poreski obveznik Republike Srbije, s tim da je taj nerezident, ako nakon podnošenja zahteva postane poreski obveznik Republike Srbije, dužan da svoj poreski identifikacioni broj dostavi banci u roku od tri dana od dana kad mu je taj broj dodeljen.

Za rezidenta iz stava 1. ove tačke, zahtev za otvaranje računa podnosi njegov zakonski zastupnik, odnosno lice koje je aktom nadležnog organa tog rezidenta ovlašćeno za otvaranje računa, a za nerezidenta iz tog stava – zastupnik iz rešenja o registraciji tog nerezidenta u državi sedišta, odnosno drugo lice koje je aktom nadležnog organa tog nerezidenta ovlašćeno za podnošenje tog zahteva.

8. Uz zahtev za otvaranje računa rezidenta iz tačke 7. stav 1. ove odluke, podnosi se sledeća dokumentacija:

1) rešenje o upisu u registar kod nadležnog organa;

2) za podnosioca zahteva za kog nije propisano registrovanje – akt nadležnog organa o osnivanju ako je osnovan neposredno na osnovu zakona, odnosno izvod iz zakona ako je osnovan zakonom;

3) obaveštenje organa nadležnog za poslove statistike o razvrstavanju po delatnostima ako za rezidenta razvrstavanje vrši taj organ – u slučaju da podatak o tom razvrstavanju nije sadržan u rešenju iz odredbe pod 1) ovog stava, odnosno u slučaju iz odredbe pod 2) tog stava;

4) dokument nadležnog organa koji sadrži poreski identifikacioni broj rezidenta – u slučaju da taj podatak nije sadržan u rešenju iz odredbe pod 1) ovog stava, odnosno u slučaju iz odredbe pod 2) tog stava;

5) karton deponovanih potpisa lica ovlašćenih za raspolaganje sredstvima na deviznom računu, overen pečatom, koji je potpisao zakonski zastupnik rezidenta, odnosno lice koje je aktom iz odredbe pod 2) ovog stava ovlašćeno za zastupanje;

6) potpis zakonskog zastupnika, odnosno potpis drugog lica ovlašćenog za otvaranje računa, overen kod nadležnog organa.

Uz zahtev za otvaranje računa nerezidenta iz tačke 7. stav 1. ove odluke, podnosi se sledeća dokumentacija:

1) izvod iz registra u kome je nerezident upisan u državi u kojoj ima registrovano sedište ili, ako je osnovan u državi u kojoj se ne vrši upis u takav registar, drugi odgovarajući dokument o osnivanju na osnovu koga se može utvrditi pravni oblik ovog nerezidenta i datum njegovog osnivanja;

2) izvod iz zakona, odnosno drugog propisa ako se nerezidentni račun otvara po tom osnovu;

3) dokument nadležnog organa koji sadrži poreski identifikacioni broj nerezidenta – pravnog lica ako je taj nerezident poreski obveznik Republike Srbije;

4) karton deponovanih potpisa lica ovlašćenih za raspolaganje sredstvima na nerezidentnom računu, overen pečatom, koji je potpisalo ovlašćeno lice iz rešenja o registraciji nerezidenta – pravnog lica u državi sedišta, odnosno ovlašćeno lice iz dokumenta o osnivanju tog lica ili drugi dokument koji je overilo i potpisalo navedeno ovlašćeno lice a iz koga se može utvrditi da je ovo lice prenelo pravo raspolaganja sredstvima na nerezidentnom računu na lica koja se navode u tom dokumentu i čiji je potpis sadržan u tom dokumentu;

5) potpis zastupnika iz rešenja o registraciji nerezidenta – pravnog lica u državi sedišta, odnosno potpis drugog lica koje je ovlašćeno za podnošenje zahteva za otvaranje računa tog nerezidenta, overen kod nadležnog organa.

Izuzetno od stava 2. ove tačke, uz zahtev za otvaranje nerezidentnog računa stranog diplomatskog, odnosno konzularnog predstavništva u Republici Srbiji podnosi se sledeća dokumentacija:

1) izvod iz evidencije diplomatskih i konzularnih predstavništava koja se objavljuje na internet prezentaciji ministarstva nadležnog za spoljne poslove;

2) karton deponovanih potpisa lica ovlašćenih za potpisivanje naloga, koji je potpisao ovlašćeni predstavnik tog predstavništva.

Izuzetno od stava 1. ove tačke, rezident iz tog stava nije dužan da banci dostavi dokumentaciju propisanu odredbama pod 1), 3) i 4) tog stava, ako mu je banka u predugovornoj fazi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka dostavila informaciju da će tu dokumentaciju, odnosno podatke preuzeti u elektronskoj formi od organizacije nadležne za vođenje registra privrednih subjekata.

Rezidenti i nerezidenti iz ove tačke nisu dužni da dostave dokumentaciju iz stava 1. odredbe pod 5) i 6) te tačke, odnosno iz stava 2. odredbe pod 4) i 5) ove tačke, odnosno iz stava 3. odredba pod 2) te tačke – ako su s bankom ugovorili drugačiji način provere identiteta lica ovlašćenog za raspolaganje sredstvima na računu, odnosno lica ovlašćenog za podnošenje zahteva za otvaranje računa.

Dokumentacija iz stava 1. odredbe pod 1), 3) i 4) ove tačke i dokumenti iz stava 2. odredbe pod 1) i 3) ove tačke dostavljaju se u originalu ili kopiji koju je overio nadležni organ i ne mogu biti stariji od tri meseca.

Dokument iz stava 2. odredba pod 1) ove tačke dostavlja se zajedno sa overenim prevodom na srpski jezik, a nerezident je dužan da taj dokument dostavlja najmanje jednom godišnje. Ako nerezident navedeni dokument ne dostavi u roku od godinu dana od dana njegovog poslednjeg dostavljanja – banka neće izvršavati transakcije tog nerezidenta do dostavljanja tog dokumenta.

Uz zahtev za otvaranje zajedničkog tekućeg računa, svaki rezident iz stava 1. ove tačke, odnosno nerezident iz stava 2. te tačke koji će biti pojedinačni imalac tog računa podnosi dokumentaciju propisanu ovom tačkom.

9. Kad utvrdi da su ispunjeni uslovi iz tač. 7. i 8. ove odluke, banka s podnosiocem zahteva iz tih tačaka zaključuje ugovor iz tačke 3. stav 1. ove odluke i otvara mu račun.
10. Banka rezidentu – pravnom licu i preduzetniku koji imaju ovlašćenje Poreske uprave za obavljanje menjačkih poslova, kao i rezidentu koji na osnovu posebnog zakona kojim se uređuje njegova delatnost obavlja menjačke poslove (u daljem tekstu: javni poštanski operator), otvara poseban devizni račun za te namene.
11. Banka rezidentu i nerezidentu iz tačke 7. ove odluke gasi račun na njihov zahtev, ili na osnovu ugovora zaključenog s njima, a sredstva sa ugašenog računa prenosi na račun naveden u tom zahtevu, odnosno ugovoru.

Zahtev iz stava 1. ove tačke podnosi se u pismenoj formi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka i sadrži poslovno ime, odnosno naziv podnosioca zahteva, njegovo sedište, adresu i telefon, matični broj, broj računa čije se gašenje traži i broj računa na koji se zahteva prenos sredstava.

Zahtev iz stava 1. ove tačke za rezidenta iz tog stava podnosi njegov zakonski zastupnik, odnosno lice koje je aktom nadležnog organa tog rezidenta ovlašćeno za zatvaranje njegovog računa, a za nerezidenta iz tog stava – njegov zastupnik iz rešenja o registraciji tog nerezidenta u državi sedišta, odnosno drugo lice koje je aktom nadležnog organa tog nerezidenta ovlašćeno za podnošenje zahteva za gašenje njegovog računa.

Zahtev za gašenje zajedničkog tekućeg računa čiji su imaoci rezidenti, odnosno nerezidenti iz tačke 7. ove odluke moraju podneti svi pojedinačni imaoci tog računa.

12. Banka rezidentu iz tačke 7. ove odluke gasi devizni račun i kad on prestane da postoji kao pravni subjekt, i to:

1) na osnovu zakona ili drugog propisa;

2) zbog stečaja ili likvidacije;

3) zbog nastalih statusnih promena.

Banka nerezidentu iz tačke 7. ove odluke gasi nerezidentni račun kad on prema merodavnom pravu prestane da postoji kao pravni subjekt, a na osnovu obaveštenja koje taj nerezident, odnosno ovlašćeno lice dostavi banci.

13. U slučajevima iz tačke 12. stav 1. odredba pod 1) ove odluke i iz stava 2. te tačke, banka sredstva s računa koji se gasi prenosi na račun pravnog sledbenika, odnosno na račun rezidenta određenog zakonom ili drugim propisom, a ako taj sledbenik, odnosno rezident nije određen – prenosi ih na račun sredstava banke koja se ne koriste, do dobijanja instrukcija o računu na koji će se ta sredstva preneti.

U slučaju iz tačke 12. stav 1. odredba pod 2) ove odluke, banka, na zahtev stečajnog upravnika, gasi račun rezidenta, a sredstva zatečena na ovom računu prenosi na račun naveden u tom zahtevu. Uz zahtev iz ovog stava, stečajni upravnik daje banci ovlašćenje da sva sredstva usmerena na ugašeni račun rezidenta prenese na račun iz tog zahteva.

Uz zahtev iz stava 2. ove tačke, stečajni upravnik podnosi sledeću dokumentaciju:

1) rešenje o otvaranju stečajnog postupka koji je upisan u registar kod nadležnog organa;

2) zahtev za otvaranje računa u stečaju;

3) obaveštenje organa nadležnog za poslove statistike o razvrstavanju po delatnostima ako razvrstavanje vrši taj organ – kad podatak o tom razvrstavanju nije sadržan u rešenju iz odredbe pod 1) ovog stava;

4) dokument nadležnog organa koji sadrži poreski identifikacioni broj rezidenta – ako taj podatak nije sadržan u rešenju iz odredbe pod 1) ovog stava;

5) potpis stečajnog upravnika, odnosno lica koje obavlja poslove stečajnog upravnika u ime organizacije koja je posebnim zakonom određena da obavlja te poslove, overen kod nadležnog organa, odnosno, ako je to lice u skladu sa zakonom prenelo ovlašćenje za raspolaganje sredstvima na računu pojedinim licima – karton deponovanih potpisa tih lica, overen pečatom, koji je potpisalo navedeno lice;

6) nalog za prenos sredstava.

Odredbe st. 2. i 3. ove tačke shodno se primenjuju u slučaju zaključenja stečajnog postupka nad rezidentom iz tačke 7. ove odluke, kao i u slučaju da se, nakon zaključenja tog postupka, postupak nastavi nad stečajnom masom tog rezidenta.

Odredbe st. 2. i 3. ove tačke shodno se primenjuju i u slučaju kada se na postupak likvidacije rezidenta iz tačke 7. ove odluke shodno primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje stečaj.

Rezidentu iz tačke 7. ove odluke koji je u registar kod nadležnog organa upisao pokretanje postupka likvidacije, banka gasi račun posle okončanja tog postupka sprovedenog u skladu sa zakonom kojim se uređuju privredna društva, odnosno drugim zakonom, i to na osnovu obaveštenja likvidacionog upravnika tog rezidenta, uz koje se prilaže rešenje o upisu brisanja rezidenta koji prestaje da radi u registar kod nadležnog organa.

U postupku stečaja ili likvidacije, kao i u postupku izvršenja ili prinudne naplate, koji se vodi nad pojedinačnim imaocem zajedničkog tekućeg računa – primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuju platne usluge, pri čemu stečajni, odnosno likvidacioni upravnik rezidenta iz tačke 7. ove odluke zahtev za gašenje zajedničkog tekućeg deviznog računa podnosi u skladu sa odredbama ove tačke.

Računi fizičkih lica

14. Banka fizičkom licu otvara račun na osnovu zahteva za otvaranje tog računa i zaključenog okvirnog ugovora, odnosno ugovora o depozitu.

Zahtev iz stava 1. ove tačke podnosi se u pismenoj formi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka i sadrži ime i prezime fizičkog lica, adresu njegovog prebivališta, odnosno boravišta, kao i jedinstveni matični broj tog lica, odnosno broj druge odgovarajuće identifikacione oznake fizičkog lica koje nema državljanstvo Republike Srbije.

Uz zahtev iz stava 1. ove tačke, fizičko lice stavlja na uvid ličnu kartu, pasoš ili drugu odgovarajuću ličnu ispravu, a, ako zahtev podnosi nerezident – i dokument iz koga se može utvrditi mesto njegovog prebivališta ili boravišta u poslednjih godinu dana.

Uz zahtev za otvaranje zajedničkog računa, svako fizičko lice – pojedinačni imalac tog računa podnosi dokumentaciju propisanu ovom tačkom.

Svaki pojedinačni imalac zajedničkog depozitnog računa može raspolagati celokupnim sredstvima na tom računu, osim u slučaju da su ugovorom o depozitu utvrđena ograničenja za raspolaganje tim sredstvima.

15. Fizičko lice može ovlastiti drugo lice da u njegovo ime i za njegov račun zaključi okvirni ugovor, odnosno ugovor o depozitu, kao i da raspolaže sredstvima na njegovom računu.

U slučaju iz stava 1. ove tačke, banka otvara račun, odnosno omogućava raspolaganje sredstvima na računu na osnovu ovlašćenja punomoćnika koje je overio nadležni organ i koje u trenutku dostavljanja ne može biti starije od šest meseci.

Banka otvara račun maloletnom licu na osnovu okvirnog ugovora, odnosno ugovora o depozitu koji, u ime i za račun tog lica, zaključuje njegov zakonski zastupnik.

Banka otvara račun fizičkom licu i na osnovu sudskog ili upravnog akta, u kom slučaju ugovor o otvaranju tog računa zaključuje ovlašćeno lice iz tog akta.

16. Ako je fizičkom licu otvorila tekući devizni račun, banka tom licu izdaje evidencionu karticu, a ako mu je otvorila depozitni devizni račun – izdaje mu evidencionu karticu ili deviznu štednu knjižicu.

Ako su na devizni račun fizičkog lica uplaćeni iznosi u različitim devizama, odnosno ako su položene različite vrste efektivnog stranog novca, banka svaku vrstu deviza vodi posebno, a na evidencionoj kartici, odnosno u deviznoj štednoj knjižici ih evidentira navodeći oznaku vrste deviza.

Banka sama određuje izgled i sadržinu evidencione kartice, odnosno devizne štedne knjižice i u njih unosi naziv banke, podatke o vlasniku deviznog računa, broj računa i druge neophodne podatke.

17. Banka gasi račun fizičkog lica na zahtev imaoca tog računa, odnosno lica iz tačke 15. ove odluke, na osnovu okvirnog ugovora, odnosno ugovora o depozitu, kao i na osnovu izvršnog sudskog rešenja, zbog smrti vlasnika računa ili iz drugih razloga.

Novčana sredstva s računa fizičkog lica koji se gasi banka prenosi na račun naveden u zahtevu ili ugovoru iz stava 1. ove tačke, odnosno vrši isplatu fizičkom licu u valuti u kojoj se račun vodi, u skladu s navedenim zahtevom ili ugovorom, i gasi taj račun.

Zahtev za gašenje zajedničkog računa kod banke moraju podneti sva fizička lica koja su pojedinačni imaoci tog računa.

Zahtev za gašenje računa podnosi se u pismenoj formi na papiru ili drugom trajnom nosaču podataka.

Prelazna i završne odredbe

18. Na otvaranje, vođenje i gašenje posebnog deviznog računa iz tačke 10. ove odluke za javnog poštanskog operatora, u periodu od 1. jula 2015. godine do stupanja na snagu ove odluke primenjuju se odredbe Odluke o uslovima otvaranja i načinu vođenja deviznih računa rezidenata („Službeni glasnik RS“, broj 67/06) koje se odnose na otvaranje, vođenje i gašenje posebnog tekućeg deviznog računa rezidenta – pravnog lica, odnosno preduzetnika koji ima ovlašćenje Narodne banke Srbije za obavljanje menjačkih poslova.
19. Danom stupanja na snagu ove odluke prestaju da važe Odluka o uslovima otvaranja i načinu vođenja deviznih računa rezidenata („Službeni glasnik RS“, broj 67/06) i Odluka o uslovima otvaranja i načinu vođenja računa nerezidenta („Službeni glasnik RS“, br. 16/07, 12/08 i 61/08).
20. Ova odluka objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije“ i stupa na snagu 1. oktobra 2015. godine.